Szpital Miejski Specjalistyczny imienia Gabriela Narutowicza

BADANIE KRWI

• Krew do badań rutynowych należy pobrać od pacjenta rano – najlepiej między godz. 7:00 a 9:00 rano (w celu zapewnienia poprawnej interpretacji wyników badań).

Przestrzeganie tych godzin jest niezwykle ważne w przypadku oznaczania parametrów cechujących się dobowym rytmem wydzielania (np.: fosfor, elektrolity, kortyzol, aldosteron, ACTH, prolaktyna, FSH, LH, TSH, hormon wzrostu, żelazo, PTH, testosteron, DHEAS ).

• Na czczo – oznacza że, nie należy przyjmować posiłku po godz. 18:00 aż do rana oraz płynów rano przed badaniem (szczególnie słodkich napojów i kawy). Pokarm spożyty przed badaniem powoduje zmiany stężeń np.:
  - glukozy,
  - składników lipidowych ( cholesterolu, HDL, LDL, triglicerydów),
  - białka,
  -  innych oznaczanych parametrów.

W przypadku badań obejmujących profil lipidowy i wątrobowy zaleca się w dniu poprzedzającym badanie zastosowanie diety lekkostrawnej i spożycie kolacji bezmięsnej i bezalkoholowej do godz. 18:00 (14 – godzinna przerwa w spożywaniu posiłków). Profil lipidowy obejmuje: (cholesterol, HDL, LDL, triglicerydy).

• Leki – jeśli lekarz prowadzący nie zleci inaczej, pacjent może przyjmować leki jak zazwyczaj (można pić niewielkie ilości wody w celu przyjęcia leku doustnie).

Ewentualne zażywanie leków przed pobraniem krwi musi być ustalone z lekarzem kierującym – ważne przy badaniach koagulologicznych u pacjentów leczonych przeciwzakrzepowo lub badaniach poziomu hormonów u pacjentów w leczeniu endokrynologicznym.

• Badań nie powinien wykonywać pacjent po nieprzespanej nocy, po forsownym wysiłku fizycznym, po głodówce, stresie psychicznym, po środkach kontrastowych, próbach czynnościowych, punkcjach, biopsjach, zastrzykach.

BADANIE KAŁU

Należy pobrać małą ilość kału wielkości orzecha włoskiego do specjalnego sterylnego pojemnika. Ważne, aby pobrany materiał pochodził z różnych miejsc tej samej porcji kału.

1. Kał na krew utajoną

Zaleca się przestrzeganie przed wykonaniem badania warunków, mogących spowodować uzyskanie wyniku fałszywie dodatniego. Próbki nie pobierać do badania:

• podczas krwawienia miesiączkowego oraz w ciągu trzech dni od jego zakończenia,

• przy krwawiących hemoroidach,

• przy krwawieniach z układu moczowego.

Alkohol, aspiryna i niektóre leki mogą wywoływać u niektórych pacjentów podrażnienia żołądka i jelit oraz występowanie dalszego krwawienia. Zażywanie tych substancji powinno być wstrzymane na 48 godzin przed wykonaniem badania.

Należy również zwrócić uwagę na sposób mycia zębów – zbyt twarda szczoteczka może uszkadzać dziąsła doprowadzając do ich krwawienia, co może być przyczyną wykrycia krwi w kale.

2. Kał na resztki pokarmowe

W przypadku, kiedy badanie kału w sposób pośredni ma ocenić czynność wydzielania enzymów trawiennych trzustki oraz zdolność jelit do wchłaniania pokarmu, pacjent powinien przez kilka dni stosować specjalny rodzaj diety ustalonej przez lekarza kierującego na badanie - dieta Schmidta i Strasburgera.

3. Kał na pasożyty

Należy pamiętać o tym, że pasożyty znajdujące się w kale pobieranym do analizy są bardzo wrażliwe na zmiany warunków środowiska (np.: temperatura, kontakt z powietrzem). Dotyczy to szczególnie kału biegunkowego. Dlatego badanie to powinno być wielokrotnie powtarzane zwykle w odstępach 2 – 3 dniowych.

Bardzo ważne jest to, aby próbki kału pobierać z różnych miejsc masy kałowej.

BADANIE MOCZU

1. Badanie ogólne moczu

Wykonuje się z pierwszej porannej próbki moczu, oddanej bezpośrednio po spoczynku nocnym do czystego, jednorazowego pojemnika.

• pobrać po porannej toalecie zewnętrznych narządów moczowo-płciowych,

• pierwszą porcję moczu oddać do toalety,

• drugą porcję ze środkowego strumienia oddać (min 10 ml) do specjalnego jednorazowego pojemnika na mocz (zakupionego w aptece) opisanego imieniem i nazwiskiem,

• dostarczyć do laboratorium w możliwie najkrótszym czasie nie dłuższym niż 1 godz. od chwili jego pobrania - w przeciwnym wypadku badanie osadu moczu będzie niemiarodajne,

• w przypadku kiedy pacjent nie jest w stanie oddać moczu do pojemnika (np. niemowlę, pacjent obłożnie chory) mocz należy pobrać do specjalnego plastikowego woreczka, założonego w sposób obejmujący ujście zewnętrzne cewki moczowej. Woreczki dostępne są w aptece,

• nie należy pobierać moczu do analizy w trakcie krwawienia miesięcznego u kobiet.

2. Badania wykonywane w moczu dobowym – zbiórka z 24 godzin

W dniu, w którym pacjent rozpoczyna zbiórkę należy:

• odrzucić pierwszy mocz z nocy (np. o godz. 6 rano),

• każdą następną porcję moczu zbierać przez cały dzień i całą noc wraz z pierwszym moczem rannym dnia następnego (również o godz. 6 rano),

• podczas zbiórki moczu pojemnik ze zbiórką przechowywać w lodówce,

• zmierzyć całą ilość zebranego moczu,

• mocz wymieszać i odlać ok. 50 ml do specjalnego jednorazowego pojemnika na mocz (zakupionego w aptece),

• podać na skierowaniu dokładną ilość moczu z 24 godzin.

Uwaga! Jeżeli z jakiejś przyczyny choćby jedna porcja moczu oddana w czasie wykonywanej zbiórki nie zostanie zlana do pojemnika przeznaczonego do zbierania moczu, badanie nie będzie miarodajne.

W takim przypadku należy ponownie przeprowadzić zbiórkę moczu w innym dniu. Niektóre badania wykonywane w moczu dobowym wymagają dodania dodatkowego składnika (np. kwas solny lub octowy).

3. Badania wykonywane w urwanej porcji moczu

W porcji urwanej moczu oznaczamy: ( białko, glukozę, ciała ketonowe, amylazę, wapń, jony, fosfor, magnez, mocznik, kwas moczowy, kreatyninę).

Mocz do badania należy:

• pobrać po porannej toalecie zewnętrznych narządów moczowo-płciowych,

• oddać do specjalnego jednorazowego pojemnika na mocz (zakupionego w aptece),

• dostarczyć do laboratorium w możliwie najkrótszym czasie,

• pojemniki należy czytelnie opisać (imię i nazwisko, data i godzina pobrania).

BADANIA MIKROBIOLOGICZNE

1. Wymaz z gardła, nosa i dolnych dróg oddechowych/plwocina pobiera się rano na czczo

• wymaz z gardła pobiera pielęgniarka jałową, jednorazową wymazówką,

• plwocinę odksztuszoną rano, na czczo, po uprzednim wykonaniu toalety jamy ustnej (nie pobierać śliny) oddaje się do jałowego pojemnika, po pobraniu należy pojemnik natychmiast zamknąć i jak najszybciej dostarczyć do badania,

• pojemniki należy czytelnie opisać (imię i nazwisko, data i godzina pobrania).

2. Mocz na posiew

• przed pobraniem należy dokładnie umyć ręce mydłem, a następnie wytrzeć je jednorazowym ręcznikiem,

• pobrać rano, po dokładnej toalecie zewnętrznych narządów moczowo–płciowych, po umyciu ciepłą wodą z mydłem – nie wolno dotykać palcami miejsc umytych,

• zaleca się zachowanie minimum 4 godzinnej przerwy nocnej od ostatniego oddania moczu,

• pierwszą, niewielką ilość moczu oddać do toalety,

• mocz ze środkowego strumienia oddać do jałowego pojemnika jednorazowego użytku, natychmiast zamknąć pojemnik,

• pozostały mocz oddać do toalety,

• próbkę dostarczyć do badania w możliwie najkrótszym czasie (maksymalnie do 2 godzin),

• pojemniki należy czytelnie opisać (imię i nazwisko, data i godzina pobrania).

3. Kał w kierunku zakażenia rotawirusem, adenowirusem oraz norowirusem

• oddać stolec do jałowego pojemnika,

• pobrać próbkę kału jałową szpatułką – wielkości orzecha włoskiego,

• należy zwrócić szczególną uwagę na pobranie próbki z fragmentów z widoczna krwią, śluzem, ropą (jeśli są obecne),

• kał nie może być zanieczyszczony moczem,

• po pobraniu pojemnik natychmiast szczelnie zamknąć,

• pojemniki należy czytelnie opisać (imię i nazwisko, data i godzina pobrania),

• dostarczyć do badania w możliwie najkrótszym czasie.

  e-mail: pracowniamikrobiologii@narutowicz.krakow.pl

Pracownia Diagnostyki Mikrobiologicznej prowadzi diagnostykę mikrobiologiczną dla pacjentów szpitalnych, jak i leczonych poza szpitalem.

Pracownia ta świadczy szeroki zakres badań obejmujących hodowlę, dentyfikację oraz oznaczanie lekowrażliwości drobnoustrojów izolowanych z różnorodnych materiałów.

W procesie diagnostycznym stosowane są analizatory nowej generacji, m.in.

• analizator do automatycznego monitorowania posiewów krwi i płynów ustrojowych oraz

• analizator do identyfikacji i określania lekowrażliwości drobnoustrojów.

Pracownia Diagnostyki Mikrobiologicznej bierze udział w opracowywaniu i rozwiązywaniu problemów epidemiologicznych oraz terapeutycznych, w tym związanych z zakażeniami szpitalnymi.

Najwyższą jakość wykonywanych badań zapewnia regularna wewnątrzlaboratoryjna i zewnątrzlaboratoryjna kontrola jakości badań. Pracownia podlega ocenie w kontroli zewnętrznej organizowanej przez Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Mikrobiologicznej POLMICRO, co pozwala na uzyskanie świadectwa wiarygodności badań mikrobiologicznych.

Personel Pracowni Diagnostyki Mikrobiologicznej:

• Kierownik: mgr Artemiuk Halina - Specjalista Mikrobiologii Medycznej

• Diagności Laboratoryjni:
  - mgr Bartosik-Karaś Katarzyna
  - mgr Flis-Barczyk Jolanta
  - mgr Odrowąż – Konduracka Dalma

• Technicy analityki medycznej:
  - Czech- Miczulska Renata 

   e-mail: analityka@narutowicz.krakow.pl

Dział chemii klinicznej i immunochemii

Badania biochemiczne i immunochemiczne wykonywane są na nowoczesnych, wielofunkcyjnych analizatorach i platformach analitycznych. Pozwala to na równoczesne oznaczenia różnorodnych parametrów oraz niezależne wykonywania próbek w trybie cito. W śród wielu oznaczanych testów znajdują się:

• parametry biochemiczne: glukoza, mocznik, kreatynina, kwas moczowy, lipidogram (cholesterol, HDL, LDL, triglicerydy), białko całkowite, albumina, bilirubina, fosfor, magnez, żelazo

• enzymy – ALAT, ASPAT, GGTP, CK, CK-MB, ALP Lipaza, Amylaza ,

• elektrolity – Na, K, CL

• hormony – TSH, FT3, FT4, Parathormon, Kortyzol, betaHBG,

• markery nowotworowe – AFP, CEA, Ca125, Ca19-9, Ca 15-3, PSA, fPSA, HE4

• markery infekcji – CRP, Interleukina-6, prokalcytonina

• markery sercowe – Troponina T, pro-BNP, CK, CK-MB

• wirusologia/przeciwciała – HbsAg, HIV, anty-HCV, anty-Hbs, anty-Sars-Cov2

• analiza biochemiczna płynów z jam ciała – płyn mózgowo-rdzeniowy, mocz, płyn opłucnowy, płyn otrzewnowy, płyn dializacyjny

Dział hematologii i koagulologii

• Hematologia – dział ten wyposażony jest w pełni zautomatyzowane analizatory wysokiej klasy. Umożliwiają one wykonywanie morfologii krwi z pełnym 5-częściowym różnicowaniem leukocytów ( automatyczny rozmaz krwi ), oznaczanie i różnicowanie retikulocytów oraz wykonywanie cytozy płynów ustrojowych np.: płynu mózgowo-rdzeniowego.

Analizator hematologiczne zostały zaprojektowany z myślą o pacjentach pediatrycznych i cechuje się niską objętością aspirowanej krwi.

• Koagulologia – oznaczanie w osoczu: PT (INR), APTT, Fibrynogen i D-Dimery

Analizator do diagnostyki układu krzepnięcia i fibrynolizy jest w pełni zautomatyzowany.

Dział analityki ogólnej

Dział ten obejmuje badania w zakresie diagnostyki moczu oraz równowagi kwasowo-zasadowej.

• Badanie właściwości fizyko-chemicznych moczu przeprowadzane jest na w pełni zautomatyzowanym analizatorze.

• Parametry równowagi kwasowo-zasadowej (panel parametrów jest rozszerzony o saturację, hemoglobinę całkowitą, metabolity i oksymetrię) dla dorosłych, dzieci i noworodków oznaczane są w trybie natychmiastowym na specjalnych analizatorach dla parametrów krytycznych.

Personel Pracowni Diagnostyki Laboratoryjnej:

• Zastępca Kierownika ZDL: mgr Olejek Iwona - Specjalista Laboratoryjnej Diagnostyki Medycznej

• Diagności laboratoryjni:
  - mgr Kafel Magdalena – Specjalista Laboratoryjnej Diagnostyki Medyczne
  - mgr Michalska Monika – Specjalista Laboratoryjnej Diagnostyki Medyczne
  - mgr Seroka Agata – Specjalista Laboratoryjnej Diagnostyki Medyczne
  - mgr Wiśniewska Danuta – Specjalista Analityki Klinicznej
  - mgr Komoniewska Elżbieta
  - mgr Molenda Joanna
  - mgr Mozdyniewicz Paulina
  - mgr Pikur Dominika
  - mgr Pilecka Monika
  - mgr Natalia Gawron

• Technicy analityki medycznej:
  - Kwiecień Beata
  - Natkaniec Anna
  - Obidowicz Stanisława
  - Wierzba Renata  

e  -mail: transfuzjologia@narutowicz.krakow.pl

Pracownia Serologii Transfuzjologicznej z Bankiem Krwi wykonuje badania z zakresu serologii transfuzjologicznej dla pacjentów tutejszego Szpitala, pacjentów z Poradni przyszpitalnych oraz dla wielu kontrahentów na umowy zewnętrzne.

Zapewnia całodobowe zaopatrzenie oddziałów szpitalnych w krew i jej składniki.

Zakres badań wykonywanych w Pracowni Serologii Transfuzjologicznej z Bankiem Krwi obejmuje:

• oznaczenie grup krwi w układach ABO i Rh

• przeglądowe badanie na obecność przeciwciał odpornościowych skierowanych do antygenów czerwonokrwinkowych

• wykonywanie prób zgodności celem zapewnienia choremu przygotowania zgodnej ibezpiecznej krwi do transfuzji

• badania kwalifikujące pacjentki do podania immunoglobuliny anty RhD

• badania w kierunku konfliktu serologicznego między matką a dzieckiem (płodem) i w chorobie hemolitycznej noworodka (płodu)

• gospodarka krwią i jej składnikami

• czuwanie nad bezpieczeństwem krwi (rejestr powikłań poprzetoczeniowych, zdarzeń niepożądanych lub bliskich celu).

Pracownia uczestniczy w pracach Komitetu Transfuzjologicznego w Szpitalu, przedstawia okresowe raporty z prac tego Komitetu.

Zespół pracowników Pracowni Serologii Transfuzjologicznej z Bankiem Krwi wykonuje badania zgodnie ze Standardowymi Procedurami Operacyjnymi opisującymi czynności i postępowanie. Pracownia Serologii Transfuzjologicznej z Bankiem Krwi bierze czynny udział w wielu programach kontroli jakości zarówno krajowych jak i międzynarodowych uzyskując wysokie oceny w wynikach tych kontroli.

Personel Pracowni Serologii Transfuzjologicznej z Bankiem Krwi:

• Kierownik: mgr Wosik Anna - Specjalista Laboratoryjnej Transfuzjologii Medycznej

• Diagności Laboratoryjni:
  - mgr Swędzioł Katarzyna – Koordynator Banku Krwi
  - mgr Bień Stefan
  - mgr Chwajoł-Lewandowsk Monika
  - mgr Chwistek-Róg Lucyna
  - mgr Otto Izabella
  - mgr Poźniak – Piekarska Agnieszka – Specjalista Laboratoryjnej Transfuzjologii Medycznej
  - mgr Seremet Bożena
  - mgr Trzaska Renata

• Technicy analityki medycznej:
  - Ciepiela Barbara
  - Kołodziejczyk Anna

        e-mail: pracowniawirusologii@narutowicz.krakow.pl

Pracownia Wirusologii jest nową pracownią, która rozpoczęła swoją działalność w 2022 roku.

Została ona wyposażona w nowoczesne analizatory umożliwiające szybkie i dokładne wykrycie materiału genetycznego w kierunku:

• wirusa SARS-CoV-2

• wirusa grypy

• wirusa RSV (respiratory syncytial virus),

• ludzkiego wirusa niedoboru odporności (HIV),

• wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV),

• wirusa zapalenia wątroby typu C (HCV),

• wirusa cytomegalii (CMV).

Poza diagnostyką molekularną pracownia wykonuje badania w kierunki:

• boreliozy (p/c IgG i IgM ) oraz test potwierdzenia Wester Blott

• toxoplazmozy (p/c IgG i IgM )

• wirusa różyczki ( p/c IgG i IgM )
   

Pracownia prowadzi molekularną diagnostykę wirusologiczną dla pacjentów Szpitala oraz pacjentów komercyjnych.

Pracownia Wirusologii podlega ocenie przez udział w zewnętrznej kontroli diagnostyki molekularnej (QCMD) organizowanej przez Międzynarodową Organizację Zewnętrznej Oceny Jakości (EQA)/Testowania Biegłości (PT).

Pracownia Wirusologii cały czas się rozwija i wprowadza nowe oznaczenia.

Personel Pracowni Wirusologii:

• Kierownik: dr n. kul. fiz. Szarek Marta– Specjalista Laboratoryjnej Diagnostyki Medycznej
   

• Diagności Laboratoryjni:
  - mgr Borowska Julia
  - mgr Pieprzak Sylwia
  - mgr Pogonowska Ewelina